premiera polska: 1 marca 2008 / Stary Browar, Poznań
premiera amerykańska: 5 września 2008 / Christ Church Neighborhood House / Philadelphia Live Arts Festival
choreografia i taniec: Katarzyna Chmielewska, Bethany Formica, Rafał Dziemidok, Leszek Bzdyl
muzyka: Mikolaj Trzaska
kostiumy: Hiroshi Iwasaki
reżyseria: Leszek Bzdyl
światła: Michał Kołodziej
czsa:80 min
produkcja: Dance Advance/ Filadelfia, Philadelphia Live Arts Festival, Instytut Kultury Polskiej w NYC, Kulczyk Foundation/ Poznań, Klub Żak/ Gdańsk
koprodukcja: Staromiejski Dom Kultury/ Warszawa
przy wsparciu: Trust for Mutual Understanding in NYC, Urząd Miasta Gdańska
Dance Advance is a program of Philadelphia Center for Arts and Heritage, funded by The Pew Charitable Trust and administrated by the University of the Arts
Niemądry dwunóg przejawia pewien zespół odruchów bezwarunkowych, które możemy nazwać Awersją do zabijania [A]. Tak się jednakowoż składa, że niektóre, z jego pierwotnych Potrzeb [P] gastronomicznych (i seksualnych?) nie mogą być zaspokojone bez zabijania przedstawicieli jego własnego gatunku lub gatunków spokrewnionych. Innymi słowy, dokonywanie czynów, których dwunóg serdecznie nie cierpi, jest jego żywotną potrzebą. To nie jest konflikt dramatyczny. To konflikt, którego – co za bezmyślność losu – nie możemy uniknąć, a więc Tragiczny [T].
Być może łatwiej byłoby wam uznać, że owa tragiczna sprzeczność zachodzi nie między awersją do zabijania a koniecznością czynienia tegoż, lecz między Strachem a Głodem; albo między wydzielaniem adrenaliny a wydzielaniem soków trawiennych, lub nawet jest to biblijna sprzeczność między zakazem posiadania dzieci a przymusem spełnienia normalnego aktu płciowego, (do której to sprzeczności sprowadza się koniec końców opowieść o Rajskim Ogrodzie). Ma to znaczenie drugorzędne. Nieważne czy [A]wersja odnosi się do zabijania, czy do ryzykowania życiem w walce lub w pracy, czy też do posiadania potomstwa, a [P]otrzeba – do jedzenia, czy też pozbywania się spermy – faktor T, pierwotna tragedia pozostaje niezmieniony i musi być przyjęty do wiadomości.
Stefan Themerson, Faktor T
